Gezien

Het verwondert mij dat je pas goed gezien wordt als je al bijna of zelfs helemaal weg bent. Pas op begrafenissen krijgt een overledene te horen hoe geweldig, creatief, liefhebbend, dapper, inspirerend hij of zij bij leven is geweest. Alle positieve adjectieven worden uit de kast gehaald en zelfs de grootste schlemiel wordt postuum tot held verklaard. Maar of de boodschap hem bereikt?
Een minder absolute overgang is er als iemand afscheid neemt, bijvoorbeeld van zijn werk. Ik was gisteren bij zo’n afscheidsreceptie, een rite de passage die volgens een vast stramien verloopt. De afscheidneemster vertrouwt mij toe dat ze het gevoel krijgt op weg te zijn naar haar eigen begrafenis. Onzin, want alhoewel de griep haar goed te pakken had, dood is ze nog lag niet. Ze houdt gewoon op met werken, het is mooi geweest.
De ceremoniemeester verzoekt om stilte. Korte toespraken waarin over haar inzet, haar leidinggeven, haar functioneren en haar organisatietalent de loftrompet wordt gestoken. Uitbundig zelfs en ook uit onverwachte hoek.  Het is alsof pas als iemand vertrekt waardering woorden krijgt. Bij een begrafenis is dat vaak te laat, veel te laat. Bij een afscheid bij leven en welzijn en de overgang naar een minder werkzaam bestaan is dat nog net op tijd. Het onverwachte dank je wel, zeker als het oprecht is en meer dan een formule, is al balsem voor de ziel. Het wordt gehoord en verstaan en gewaardeerd. Wat gedaan werd, is gezien. Niet voor niets gewerkt.
En er zijn flessen wijn en bossen bloemen, boeken en kaarten, schouderklopjes en zoenen, cadeaubonnen en bonbons van relaties, vroegere medewerkers, familie en vrienden. En er is haar weerwoord. De ceremoniemeester heeft er niet op gerekend. Hier kan, anders dan bij een uitvaart de toegesprokene nog repliek geven. Een zinnetje uit haar toespraak: “Hier staat een tevreden mens!” En daar is het meeste mee gezegd. Iemand is gezien en gewaardeerd. Dat stemt tevreden.