Taalgevoel

Ik hou van taal. Van lezen en schrijven. En enig taalgevoel kan mij niet ontzegd worden. Toch is het soms ook vechten met taal. Gisteren schreef ik in mijn blog dat ik mij aan iets irriteerde. En wat blijkt, ik kan mijzelf helemaal niet irriteren. Iets kan mij irriteren. Ik kan me  alleen maar ergeren. Toch heb ik de indruk dat iedereen goed begrijpt wat ik bedoel als ik schrijf dat ik me irriteer aan iets. Maar het is wel fout. Zo hebben we het afgesproken bij irriteren. Dat doe je niet zelf, dat laat je je doen.
Hoe fout is fout? Als ik een buitenlandse taal spreek maak ik, los van het accent, heel veel fouten. Toch oogst ik alom bewondering omdat ik mij probeer uit te drukken in een andere dan mijn moedertaal. De fouten worden voor lief genomen. Bij het Nederlands ligt dat anders. Dat dient er foutloos uit te komen. Zo goed als foutloos. In de meeste gevallen helpt mijn taalgevoel mij daarbij een heel eind op de goede weg. Maar er zijn dingen waarbij mijn gevoel mij in de steek laat. Zo moet ik altijd nog nadenken bij het gebruiken van ‘als’ of ‘dan’ en fluister ik in voorkomende gevallen zachtjes in mijzelf “even als; groter dan”. Dat wat kunstmatige onderscheid zit niet als vanzelf in mijn systeem. En daarnaast zijn er dan nog de gewone domme fouten en verschijnt in mijn teksten op de vreemdste plaatsen een ‘dt’ waar een ’t’ zou volstaan. Zelf ben ik wel scherp op het gebruik van die en dat. Gade wijst mij er op als we het over taalgevoel hebben dat ik als ik op radio of tv daar een fout in hoor maken ik met enig fanatisme tot verbetering overga. Ach ja, de splinter in andermans oog valt nu eenmaal meer op dan de balk in het eigen oog.
Gisteren mocht ik weer het Nimweegs Dictee voorlezen. Voor het veertiende jaar schreef ik een tekst in dat sociolect, waarbij mijn correctieprogramma zo goed als elk woord  met rood onderstreepte. Dat zou kunnen betekenen dat ik dus een koeterwaals zou spreken ver van het ABN af. Toch werd ik tamelijk goed begrepen. De taal is het gans het volk. Ik irriteer me niet als de ander dat niet zo ervaart, want ik kan me blijkbaar taalkundig niet irriteren. Hooguit erger ik me een beetje.