Geschiedenis

Vier keer per jaar spreek ik een column voor het Geschiedeniscafé. Het Geschiedeniscafé is geen echt café, het is een bijeenkomst waar in twee uur tijd twee onderwerpen de Nijmeegse geschiedenis betreffende worden behandeld in een korte causerie. Tussen die twee onderwerpen is er dan ook nog een mededelingenrubriek en mijn gesproken column, waarin ik de twee onderwerpen van die middag met elkaar in verband probeer te brengen. Dat is voorwaar niet altijd een sinecure. Gisteren lag er de uitdaging in het met elkaar in verband brengen van Prins Frederik (wie kent hem niet) en de restauratie van het gebedenboek van Maria van Gelre. Ga er maar aanstaan. Het is mij dan ook niet gelukt een enkel verband aan te brengen, zelfs niet het meest gewrochte. Ik heb het toen maar gehad over geschiedenis zelf. Stel je nou eens voor dat er geen geschiedenis zou zijn, geen vroeger en toen, alleen maar nu en vooruit dan maar ook nog een beetje straks. Ik werkte die gedachte verder niet uit, maar er is toch alle aanleiding toe. Geen geschiedenis, voorbij is voorbij, niets aan de vergetelheid ontrukt, maar integendeel dat wat was voorgoed aan de vergetelheid prijs gegeven. Nooit meer iets van “weet je nog wel”en “herinner jij je nog”. Niks daarvan. Er was alleen nu en dat wat komen gaat. En dat nu was het volgende moment al weer weg. Niet vergeten, maar gewoon weg. Misschien is dat de eeuwigheid wel, de afwezigheid van geschiedenis. Zou natuurlijk wel een paar praktische bezwaren opleveren, elk moment zouden we het wiel weer opnieuw moeten uitvinden, kennis permanent herschapen worden. Maar het zou ook een status van voortdurende verwondering met zich meebrengen. Zonder weet te hebben van wat was geweest zouden we steeds weer  overvallen worden door het moment. Ik heb geen antwoord op de vraag of dat gebrek aan, liever nog het niet bestaan van geschiedenis, gekmakend zou werken of juist heel louterend. Voorlopig moeten we het nog doen met geschiedenis. Geschiedenis waar historicus Hans Goedkoop in 2006 al over schreef: “…denkt u dat u hoe dan ook van de geschiedenis zult leren. Dat de samenleving hoe dan ook van de geschiedenis kan leren. Dat is een misverstand. Het enige wat de geschiedenis ons leert, is dat men er geen fluit van leert.”