Loridan

Ik heb er niets van op de radio gehord of via de tv gezien. Een bericht in de krant is mij ontgaan. Maar een vriend stuurde mij een whatsappje waarin hij mij condoleerde met het overlijden van Marceline Loridan. Bij niet iedereen zal er een lampje gaan branden bij het horen van die naam. Zij was de weduwe van de wereldcineast Joris Ivens, een naam die bij velen verzet oproept. Dat was toch die filmmaker die heulde met het communistische bewind in China en zich solidair leek te verklaren met Indonesische vrijheidsstrijders.
Ik ontmoette Joris Ivens en Marceline Loridan voor het eerst toen zij in Nijmegen waren waar eind jaren 80 van de vorige Joris Ivens als een soort rehabilitatie het ereburgerschap van de stad aangeboden kreeg. Ook werd er een plein naar hem genoemd en een te klein filmzaaltje in het Filmcentrum naar hem vernoemd. Joris was in alle opzichten een eminence grise van de documentaire film. Zijn nagedachtenis werd in leven gehouden door een Stichting waar Marceline Loridan voorzitter van was. Een stichting die sterke wortels in het Nijmeegse had en waar ik een zeven jaar penningmeester in het bestuur van geweest ben. In principe vergaderde het stichtingsbestuur twee keer per jaar, een keer in Nijmegen, een keer in Parijs. De Parijse vergadering vonden altijd plaats ten huize van Marceline Loridan-Ivens, een fraai appartement in St. Germain des Prés. Marceline was zelf een begaafd filmmaker en schrijfster met een levensgeschiedenis die meer dan het vertellen waard was. Een verblijf in een concentratiekamp had zij overleefd en op bijzonder fraaie wijze vorm gegeven in een film ‘La petite prairie aux bouleaux’ en in boekvorm.
Marceline was ongehoord fel als het ging om het ‘bewaken’ van de culturele nalatenschap van haar man. Zo zelfs dat er een conflictueuze relatie ontstond tussen haar als voorzitster van de ‘Europese Stichting Joris Ivens’ en de rest van het bestuur. Veel vergaderingen en veel gepalaver over en weer in een mengelmoes van Frans en Engels. Maar ik koester ook mooie herinneringen aan die frêle, krachtige verschijning en de vergaderingen in haar appartement waar prijzen van grote filmfestivals Berlijn, Venetië, Cannes naast een levensgrote foto van Joris stonden. 90 jaar mocht zij worden. Een groot kunstenaar, een bijzonder mens.  Loridan, mooie naam voor een centrum voor de cinematografie.