Theo

Ik zal vandaag niet bij de crematie van mijn oudste broer zijn. Ik was destijds, nu al meer dan 35 jaar geleden, wel bij zijn begrafenis. Mocht die bijeenkomst zelfs leiden. Vandaag wordt zijn graf geruimd. Werd nauwelijks meer bezocht. Wat van hem rest zal gecremeerd worden. Een wijs besluit van zijn dochter. Ik zal een klein urntje met wat van zijn as krijgen. Zoals ik dat ook heb van mijn overleden zussen en andere broer. Weer samen bij mij op mijn werkkamer. Macaber? In het geheel niet. De dood hoort bij het leven, zoals het leven bij de dood. Bovendien denk ik als ik die potjes zie staan altijd even aan mijn broers en zussen. Geen diepe gedachten, gewoon even een glimlach om al het goede dat was. Dat is het risico van een nakomertje, dat je als laatste overblijft en dat broers en zussen vooral herinnering worden. Flarden van vroeger.
Mijn oudste broer was 49 toen hij een hartinfarct kreeg. Ik was net zo oud toen mij dat overkwam. Mijn geluk was dat de wetenschap intussen 20 jaar verder was en ik niet hoefde te sterven toen ik 53 was. Hij wel. Eigenlijk geen leeftijd om dood te gaan. Maar wat is dat wel? Geen leeftijd is geschikt, elke leeftijd is geschikt.
Op een stormachtige oudejaarsavond in 1978 reisde ik met Ex naar Eindhoven. De trein haalde tussen de sneeuwstormen door die stad maar net. We zouden gaan waken bij mijn broer, die stervende was. Hij haalde moeilijk adem. Het leek elk moment voorbij te kunnen zijn. Opeens werd zijn ademhaling rustiger. Veel rustiger. Het leek op een kalme slaap. Hij stierf die nacht niet. Dat deed hij twaalf dagen later. Tussen de middag, terwijl er net even niemand bij hem was. Vijf dagen later op zijn begrafenis lag er nog overal sneeuw. De lijkwagen kwam bij het wegrijden op de begraafplaats vast te zitten in een sneeuwhoop. De dragers met hun lange jassen en hoge hoeden duwden de wagen weer in het rechte spoor. Mijn broer zou het geënsceneerd kunnen hebben. Vanmiddag wordt wat van hem rest gecremeerd. Ik zal er niet bij zijn, maar denk de hele dag aan hem, hoe hij was, hoe hij werd in mijn herinnering.